Καταγραφή Παρτιτούρας - Ένα μεγάλο σχολείο!
Η ικανότητα να γράφεις σε παρτιτούρα οτιδήποτε ακούς, είναι από τα πιο πολύτιμες δυνατότητες που μπορεί να διαθέτει ένας μουσικός. Δυναμώνει τη μουσική αντίληψη, τη δυνατότητα επεξεργασίας των ήχων από το μυαλό, και μας κάνει ικανούς να αντεπεξέλθουμε σε πλήθος μουσικών καταστάσεων. Κυρίως όμως, μας δίνει τη δυνατότητα να μάθουμε τη μουσική από τους μεγαλύτερους μέντορες της ιστορίας της, κατευθείαν από τις ηχογραφήσεις τους. Όταν έχει κάποιος την ικανότητα να γράψει ή να αναπαράγει στο μουσικό όργανο αυτό που ακούει σε μια ηχογράφηση, είναι ακριβώς σαν να κάνει ιδιαίτερα μαθήματα με τον ίδιο το μουσικό. Με αυτό τον τρόπο, μπορείτε να κάνετε ιδιαίτερα μαθήματα με τον ίδιο το Jaco Pastorius, το Gary Willis, ή οποιονδήποτε άλλο θέλετε. Όλες οι μουσικές τους ιδέες, βρίσκονται εκεί για μελέτη και κατανόηση.
Ταυτόχρονα, δεν υπάρχει καλύτερη εξάσκηση στο αυτί. Μας κάνει ικανούς να συγκεντρωνόμαστε και να αναγνωρίζουμε διαστήματα, διαδοχές συγχορδιών, ρυθμούς και μελωδίες. Όλα αυτά μπορούν να έχουν θετικότατο αντίκτυπο στο live παίξιμό μας. Για παράδειγμα, αν κάποιος ζητήσει ένα κομμάτι που δεν το γνωρίζουμε, μπορούμε ακούγοντας να “ακολουθήσουμε” τον πιανίστα ή τον κιθαρίστα, να ακούσουμε τους τύπους των συγχορδιών και να αναγνωρίσουμε τις φόρμες. Όλες αυτές είναι πολύ χρήσιμες δυνατότητες για ένα μουσικό. Όταν κάποιος γράφει συχνά παρτιτούρα, εξασκεί πολύ αυτές τις ιδιότητες, κι έτσι μπορεί να τις χρησιμοποιήσει ανά πάσα στιγμή.
Πως γινόμαστε όμως ικανοί να γράφουμε ότι ακούμε σε παρτιτούρα; Όλα ξεκινούν με το να διαλέξουμε κάτι απλό για να αρχίσουμε. Μια σχετική γνώση των διαστημάτων και της θεωρίας της μουσικής θα ήταν πολύ χρήσιμη, αλλά όχι απαραίτητη. Αυτό που είναι απαραίτητο, είναι το να μπορεί κανείς να ακούει πολύ προσεκτικά, και να αναπαράγει αυτό που άκουσε στο όργανό του. Ακούστε προσεκτικά τις πρώτες νότες ενός σόλο. Μια καλή πρόταση είναι να ξεκινήσετε με καλλιτέχνες όπως ο Miles Davis ή ο Chet Baker. Για αρχή προτιμήστε απλές μελωδίες. Κάποιοι προτιμούν να ακούν, αλλά να μην τα γράφουν στο χαρτί. Για μένα είναι προτιμότερο να τα γράφω, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθούν και στο μέλλον. Άλλωστε είναι πολύ δύσκολο να θυμάται κανείς όλες τις νότες από ένα 8μετρο ή 12μετρο σόλο.
Πάντως κάποιοι προτιμούν να ακούν και να αποστηθίζουν αντί να γράφουν τις νότες. Κι αυτό είναι επίσης σπουδαίο αν μπορείτε να το κάνετε. Υπάρχουν επίσης κάποιες βασικές τεχνικές κι εργαλεία για κάποιον που θέλει να γράψει νότες με το αυτί. Καταρχήν το κατάλληλο υλικό ή λογισμικό. Υπάρχουν συσκευές ή λογισμικό τα οποία “ρίχνουν “ την ταχύτητα των κομματιών, χωρίς να αλλοιώνουν το κούρδισμα. Κάποια πράγματα από αυτά που ακούμε στους δίσκους είναι πολύ γρήγορα, και η δυνατότητα να ελαττώσουμε την ταχύτητά τους, είναι πολύτιμη. Υπάρχουν ειδικές συσκευές όπως της Tascam που ρίχνουν ταχύτητα, αλλάζουν το κούρδισμα του κομματιού και γενικά κάνουν τη ζωή μας ευκολότερη. Ακόμα καλύτερα γίνεται αυτό με ειδικά προγράμματα στον υπολογιστή. Βασικό εξάρτημα επίσης, αποτελούν ένα ζευγάρι καλά ακουστικά. Βάζοντας τη μουσική κατευθείαν στα αυτιά μας, μπορούμε να ακούμε πράγματα και συχνότητες που είναι δύσκολο να ακουστούν διαφορετικά.
Πολλοί προτιμούν να γραφουν τη μουσική έχοντας στα χέρια το όργανο. Βέβαια υπάρχουν και έμπειροι μουσικοί οι οποίοι δε χρησιμοποιούν άλλο όργανο από τα εξαιρετικά αυτιά τους. Αρχικά, είναι καλή ιδέα να έχετε μαζί σας ένα μουσικό όργανο, για να μπορείτε να ελέγχετε την ακρίβεια αυτών που γράφετε. Όπως ειπώθηκε και πριν, όσο μεγαλύτερο θεωρητικό υπόβαθρο έχετε, τόσο ευκολότερα θα μπορείτε να αναγνωρίζετε πράγματα όπως τις κινήσεις της τονικής, τα διαστήματα και τις διαδοχές των συγχορδιών. Αν σκοπός σας είναι να γράψετε κάποιο σόλο, είναι πολύ χρήσιμο να γνωρίζετε τις συγχορδίες του κομματιού. Αν είναι κάποιο συνηθισμένο κομμάτι, μπορείτε να βρείτε τις συγχορδίες του σε βιβλία τύπου Realbook. Συχνά βέβαια σε τέτοια βιβλία υπάρχουν λάθη, και δε μπορείτε να βασίζεστε και πολύ. Επίσης, συχνά οι μουσικοί κάνουν αντικαταστάσεις στα κομμάτια, αλλάζοντας την αρχική τους αρμονία. Είναι λοιπόν καλή ιδέα να ασχοληθείτε πρώτα με το να βρείτε τις συγχορδίες του κομματιού, και μετά με τη γραφή του σόλο.
Ο καλύτερος τρόπος ώστε να αναγνωρίζετε συγχορδίες είναι να έχετε πρόσβαση σε πιάνο ή κιθάρα. Παίξτε τους διάφορους τύπους συγχορδιών (major, minor, altered, dominant, diminished, augmented, sus 4 κτλ) και μάθετε τον ήχο τους και τις διαφορές τους. Έτσι θα μπορέσετε να βρείτε τις συγχορδίες, και να ασχοληθείτε με το σόλο. Αρχικά εντοπίστε τη φόρμα το μέτρημα του κομματιού. Η φόρμα είναι ο σκελετός πάνω στον οποίο συνήθως στηρίζεται το σόλο. Προτείνω να ασχολείστε με δύο μέτρα τη φορά. Ξεκινήστε με την αρχική νότα. Τραγουδίστε την. Το τραγούδι ειναι πολύ βασικό! Γράψτε την πριν την ξεχάσετε. Στη συνέχεια τα πάντα είναι θέμα γνώσης των διαστημάτων. Είναι τόνος; Είναι τρίτη μινόρε; Η παράμετρος διαστήματα χρειάζεται επίσης εξάσκηση. Θα πρέπει να μάθετε τα διαστήματα και τις διαφορές τους. Είναι σημαντικό να ακούσετε μερικές φορές το σόλο πριν ξεκινήσετε να το γράφετε. Δώστε προσοχή στις μελωδικές γραμμές και στα βασικά σημεία του, όπως τα γυρίσματα και οι επαναλαμβανόμενες φράσεις του.
Είναι επίσης πολύ βασικό να δώσετε προσοχή στα ρυθμικά του κομματιού, που αποτελούν απο μόνα τους ξεχωριστό πεδίο μελέτης, και στην περίπτωση που θέλουμε να καταγράψουμε ένα σόλο, ο ρόλος των ρυθμικών είναι καταλυτικός. Πολλές φορές, το πραγματικό στοιχείο που κάνει ένα σόλο ενδιαφέρον είναι τα ρυθμικά του. Οι νότες μπορεί να είναι συνηθισμένες από την άποψη ότι είναι οι συνηθισμένες νότες της συγκεκριμένης συγχορδίας, αλλά ο ρυθμός του να είναι αυτό που το κάνει ενδιαφέρον. Πολλοί ειναι αυτοί που συνηθίζουν να γράφουν πρώτα το ρυθμικό μέρος της παρτιτούρας, και μετά να προσθέτουν τις νότες.
Κάθε άνθρωπος έχει τον τρόπο του για να καταγράφει τις νότες. Δεν υπάρχει σωστή και λάθος μέθοδος. Εκείνο που μετράει είναι να είναι ακριβής η παρτιτούρα σε αυτόν που τη διαβάζει. Η μουσική είναι γλώσσα, και μελετώντας παρτιτούρα, δική σας ή άλλων, μελετάτε ουσιαστικά τη γλώσσα της μουσικής. Η καταγραφή παρτιτούρας είναι το σπουδαιότερο και πολυτιμότερο σχολείο μουσικής και είναι κρίμα που δεν είναι πια δημοφιλής άσκηση για τους νεότερους μουσικούς.
Δε χρειάζεται όμως να φοβάται κανείς αν δεν έχει ποτέ καταγράψει παρτιτούρα στο παρελθόν. Δεν είναι τόσο δύσκολο. Και όταν ξεκινήσετε να το κάνετε θα ανοίξει μπροστά σας ένας ολόκληρος κόσμος πληροφορίας. Συχνά θα γίνεται μονότονο και εκνευριστικό. Συχνά θα βρίσκετε αδύνατο να καταλάβετε τι παίζεται “σε κείνο το καταραμένο δίμετρο”, όσες φορές κι αν το ακούσετε. Επιμείνετε όμως, γιατί η ανταμοιβή αξίζει τον κόπο!!! Καλή τύχη!
